Przedmioty mają to do siebie, że lubią się gubić. Po utracie tych niezbyt cennych jedynie wzruszamy ramionami. Sytuacja wygląda inaczej, kiedy zgubimy portfel z dokumentami i kartami płatniczymi, telefon komórkowy czy wartościową biżuterię. W takiej sytuacji pozostaje nam mieć nadzieję, że znalazła je uczciwa osoba, która zechce nam je zwrócić.
Obowiązek powiadomienia
Niemal każdy z nas zna powiedzenie „Znalezione, niekradzione”, jednak niewiele osób zdaje sobie sprawę, że nie jest ono zgodne z przepisami prawa obowiązującymi w Polsce. Znalezienie przedmiotu nie sprawia, że automatycznie stajemy się jego właścicielami. Na znalazcy ciąży obowiązek powiadomienia właściciela rzeczy o jej znalezieniu oraz wezwanie go do jej odbioru. W zamian za to znalazca może liczyć na znaleźne, tj. prawo do żądania od właściciela zapłaty części wartości znalezionej rzeczy. Jeżeli znalazca nie zna właściciela rzeczy, to przepisy odmiennie regulują jego obowiązki, uzależniając je od rodzaju znalezionego przedmiotu oraz miejsca, w którym to nastąpiło. W takim przypadku podstawową zasadą jest niezwłoczne zawiadomienie o znalezieniu rzeczy starosty właściwego ze względu na miejsce zamieszkania znalazcy lub znalezienia rzeczy
Jeżeli znaleziono rzecz, dla której posiadania wymagane jest pozwolenie (np. dowód osobisty, paszport, broń, materiały wybuchowe), znalazca obowiązany jest do jej niezwłocznego wydania najbliższej jednostce policji. Gdyby oddanie takiej rzeczy wiązało się z zagrożeniem zdrowia lub życia, to wystarczy, że znalazca zawiadomi policję o miejscu, w którym ta rzecz się znajduje
Do 100 zł – dla siebie
W przypadku znalezienia rzeczy w cudzym lokalu (np. telefon komórkowy w sklepie) znalazca zobowiązany jest zawiadomić o tym fakcie osobę zajmującą to pomieszczenie i na jej żądanie oddać rzecz na przechowanie. Jeżeli zaś rzecz zostanie znaleziona w miejscu publicznym lub w środku transportu publicznego, znalazca powinien ją oddać osobie zarządzającej takim obiektem.
Po upływie 3 dni od dnia otrzymania rzeczy, zarządca przekazuje ją właściwemu staroście, chyba że w tym terminie zgłosi się osoba uprawniona do odbioru rzeczy.
W sytuacji, w której znalezionym przedmiotem są pieniądze, papiery wartościowe, kosztowności czy rzeczy o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej, znalazca powinien je oddać właściwemu staroście. Jeśli kwota znalezionych pieniędzy nie przekracza 100,00 zł, to powyższa zasada nie ma jednak zastosowania, a znalazca może zachować znalezione środki pieniężne.
Osoba, która znalazła rzecz i dopełniła wszystkich związanych z tym obowiązków, ma prawo żądać znaleźnego. Wynosi ono 1/10 wartości rzeczy. Istotnym jest, aby zażądać znaleźnego najpóźniej w chwili wydania rzeczy osobie uprawnionej do jej odbioru.
Podatek od znaleźnego
W przypadku, gdy znaleziona rzecz nie zostanie odebrana przez uprawnioną osobę, znalazca może ona stać się własnością znalazcy. Aby tak się stało, muszą zostać spełnione następujące warunki: znalazca musiał wywiązać się ze swoich obowiązków; minął rok od dnia doręczenia wezwania do odbioru rzeczy (jeżeli ustalono, do kogo należy) albo minęły dwa lata od dnia znalezienia rzeczy (w przypadku braku informacji o właścicielu rzeczy).
Warto także zaznaczyć, że kwota otrzymana z tytułu znaleźnego, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Ewelina Bilkiewicz
Specjalista ds. prawnych
Pretorius Sp. z o.o
