Wizyta w kancelarii notarialnej wiąże się ze sporym wydatkiem, jednak gwarantuje profesjonalny nadzór nad zawieranymi umowami.
Tzw. taksa notarialna to spis kosztów, jakie poniesiemy za wynagrodzenie notariusza, jest ona ustalana odgórnie w drodze rozporządzenia. Maksymalne stawki taksy notarialnej oraz maksymalne kwoty, o które może być zwiększone wynagrodzenia za dokonanie czynności notarialnych poza kancelarią notarialną, zostały określone w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r.
Kiedy do notariusza
Większość czynności prawnych, z jakimi mamy do czynienia na co dzień, nie musi być zawierana w formie aktu notarialnego. O tym, czy dana czynność musi mieć postać dokumentu sporządzonego przez notariusza, decydują przepisy odpowiednich ustaw.
Osobą upoważnioną do sporządzania aktów notarialnych i dokonywania innych czynności notarialnych jest notariusz. Notariuszowi za dokonanie czynności notarialnych przysługuje wynagrodzenie określone na podstawie umowy ze stronami czynności, nie wyższe niż maksymalne stawki taksy notarialnej właściwe dla danej czynności. Przykładem umów, które muszą mieć formę aktu notarialnego, są: umowa przeniesienia własności nieruchomości, umowa o przedłużenie wieczystego użytkowania, umowa o dział spadku, jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o zrzeczenie się dziedziczenia, umowa zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.
Podstawowa opłata i dodatki
Stawka taksy notarialnej za czynności notarialne zależy od wartości przedmiotu czynności notarialnej. Przy czym co do zasady, przyjmuje się wartość podaną przez stronę czynności, z uwzględnieniem zasad przewidzianych w ustawie o podatku od spadków i darowizn albo w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. Do taksy notarialnej należy doliczyć podatek VAT od taksy, podatek od czynności cywilnoprawnych, który np. przy zakupie nieruchomości wynosi 2% jej wartości, a także opłatę za wpis do księgi wieczystej. Dodatkowo zapłacimy za każdy wyciąg lub wypis z aktu w wysokości 6 zł za każdą rozpoczętą stronę. Warto pamiętać, że notariusz w sprawach niewskazanych wprost pobiera opłatę godzinową. Większa jest opłata za czynności dokonane poza kancelarią oraz w godzinach nocnych. Opłata ta wynosi dodatkowe 50 zł w porze dziennej lub 100 zł w porze nocnej oraz w dni wolne od pracy. Warto pamiętać, że rozporządzenie określające wynagrodzenie notariusza przewiduje liczne wyjątki zależne od rodzaju czynności. Sporządzając akt notarialny, w pierwszej kolejności należy określić, czego dokładnie dotyczy. Dopiero na tej podstawie możemy obliczyć jego koszt. Przy wielu rodzajach będzie on wynosić tylko połowę lub 1⁄4 tej kwoty.
Maksymalne kwoty
Maksymalna taksa notarialna przedstawia się następująco. Przy wartości przedmiotu czynności notarialnej np. powyżej 30 000 zł do 60 000 zł maksymalna stawka taksy notarialnej wyniesie 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł, jednakże przy wartości przedmiotu czynności powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł wyniesie już 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 złotych. Połowa maksymalnej stawki obowiązuje za sporządzenie aktu notarialnego dokumentującego np. umowę zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub umowę ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przeniesienia własności tego lokalu na nabywcę, w tym w wykonaniu umowy deweloperskiej. Ponadto przepisy określają także maksymalne stawki określone kwotowo za sporządzenie aktu notarialnego. Stawka pobierana za umowę majątkową małżeńską wynosi 400 zł, a za testament lub oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku wynosi 50 zł. Stawka określona kwotowo pobierana jest także za sporządzenie aktu notarialnego pełnomocnictwa do dokonania jednej czynności i wynosi 30 zł lub przy czynnościach zawierających umocowanie do dokonania więcej niż jednej czynności 100 zł. Co więcej maksymalna stawka określona kwotowo pobierana jest także za poświadczenia, np. poświadczenie własnoręczności podpisu na pełnomocnictwach i innych dokumentach – 20 zł, poświadczenie zgodności odpisu z okazanym dokumentem – za każdą stronę 6 zł.
Wysokość taksy notarialnej, czyli kwoty, którą pobiera notariusz za udokumentowanie czynności prawnej, zależy od rodzaju działania i wartości transakcji. Jednak koszty z jakimi się spotkamy, są takie same w przypadku każdej kancelarii.
Paulina Janik-Witkowska
Specjalista ds. prawnych
Pretorius Sp. z o.o.
