Praktyka sądowa pokazuje, że dłużnik często dokonuje spłaty zadłużenia dopiero po wniesieniu przez wierzyciela lub jego pełnomocnika pozwu o zapłatę. Ponieważ wierzyciel nie ma obowiązku poinformowania dłużnika o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa, to dłużnik, spłacając zadłużenie, nie ma świadomości, że pozew w jego sprawie mógł już zostać wniesiony.
W sytuacji, gdy pozwany dokonał częściowej zapłaty jeszcze przed wydaniem w sprawie nakazu zapłaty, to powód (wierzyciel) powinien cofnąć pozew w części, tj. ograniczyć go o zapłaconą kwotę oraz poinformować sąd, że przyczyną ograniczenia powództwa jest spłata długu przez pozwanego (dłużnika) po złożeniu pozwu o zapłatę. Ponadto powód powinien podtrzymać żądanie zapłaty w pozostałym zakresie. Wydany nakaz zapłaty będzie odzwierciedlać aktualne zadłużenie, które zostanie obniżone o dokonane wpłaty. Jeżeli jednak nakaz zapłaty został już wydany, ale nie jest jeszcze prawomocny, na podstawie wniosku ograniczającego powództwo sąd uchyla nakaz zapłaty w cofniętej części i w tym zakresie umarza postępowanie.
Cofnięcie powództwa
Odmienne skutki procesowe pociąga za sobą spłata całości należności przez pozwanego. Wówczas dalsze prowadzenie postępowania przed sądem jest bezprzedmiotowe. W takiej sytuacji osoba, która złożyła pozew, powinna cofnąć go w całości oraz poinformować sąd, że przyczyną cofnięcia jest zapłata przez pozwanego roszczenia po złożeniu pozwu. Warto dodać, że w sytuacji, gdy powód cofnie pozew jeszcze przed wysłaniem odpisu pozwu stronie pozwanej, otrzyma z sądu zwrot całej poniesionej przez niego opłaty sądowej.
W przypadku cofnięcia powództwa później (tj. przed rozpoczęciem posiedzenia, na które sprawa została skierowana) sąd zwróci powodowi jedynie połowę poniesionej opłaty. Zasadą jest, że powód może cofnąć powództwo bez zgody pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeśli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia, to aż do czasu wydania wyroku. Istnieje także możliwość cofnięcia pozwu po wydaniu wyroku, jednakże musi ono nastąpić przed jego uprawomocnieniem się lub zaskarżeniem. Co więcej – aby takie cofnięcie mogło zostać uznane za skuteczne, konieczne jest zrzeczenie się przez powoda dochodzonego roszczenia, ewentualnie zgoda pozwanego. Wówczas sąd uchyla wydany przez siebie wyrok oraz umarza postępowanie.
Zasada odpowiedzialności Podstawą regulującą kwestie dotyczące kosztów sądowych jest zasada odpowiedzialności za wynik procesu. Zgodnie z nią strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (art. 98 k.p.c.) Trzeba zaznaczyć, że za stronę przegrywającą uważa się także pozwanego, który w toku procesu spełnił dochodzone od niego świadczenie, czym zaspokoił roszczenie powoda, wymagane w chwili wytoczenia powództwa. Tak więc dłużnik, który dokonał spłaty długu po wytoczeniu powództwa, nie uniknie zapłaty kosztów procesu.
Warto wiedzieć
W sytuacji, gdy powód cofnie pozew jeszcze przed wysłaniem odpisu pozwu stronie pozwanej, otrzyma z sądu zwrot całej poniesionej przez niego opłaty sądowej.
Ewelina Bilkiewicz
Specjalista ds. prawnych
Pretorius Sp. zo.o.
