Śmierć dłużnika przed spłatą długu stanowi nie lada problem dla wierzyciela i może być przeszkodą w skutecznym odzyskaniu należności. Jednakże obowiązki majątkowe, w tym niespłacone zadłużenie, przechodzą na spadkobierców.
Sprawdź Rejestry Notarialne
Wierzyciel przede wszystkim musi ustalić, kto wchodzi w krąg spadkobierców. W tym celu należy sprawdzić w internetowym systemie Rejestry Notarialne, czy spadek nie został nabyty przed notariuszem. System ten gromadzi i udostępnia dane przetwarzane przez notariuszy RP, notariuszy UE oraz sądy.
Rejestry Notarialne zawierają:
- Rejestr Użytkowników, w którym znajdują się m.in. listy notariuszy i zastępców notarialnych,
- Rejestr Spadkowy obejmujący informacje o zarejestrowanych aktach poświadczenia dziedziczenia, sądowych stwierdzeniach nabycia spadku a także europejskich poświadczeniach spadkowych,
- Notarialny Rejestr Testamentów,
- Notarialne Rejestry Statystyczne.
W przypadku nabycia spadku przed notariuszem należy zwrócić się do niego o wydanie aktu poświadczenia dziedziczenia. Trzeba również zwrócić się do Sądu Rejonowego, według właściwości ostatniego znanego miejsca zamieszkania dłużnika (spadkodawcy), z zapytaniem, czy toczyło się bądź toczy postępowanie spadkowe po zmarłym. Jeśli wierzyciel uzyska informację, iż postępowanie zakończyło się i sąd ustalił krąg spadkobierców, wierzyciel musi wnieść wniosek o wydanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku wraz ze stwierdzoną prawomocnością
Jeśli postępowanie takie do tej pory nie toczyło się, wierzyciel powinien wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku. W przypadku, gdy nie są znani spadkobiercy, należy wystąpić do urzędu miasta lub gminy ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego dłużnika bądź do MSWiA o podanie następców prawnych.
Wypis jako podstawa pozwu
Wypis postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku bądź aktu dziedziczenia uzyskany od notariusza będą stanowić podstawę do wytoczenia powództwa przeciw spadkobiercom i należy załączyć je do pozwu. Należy pamiętać, że spadkobiercę najpierw należy wezwać do zapłaty dając mu możliwość uregulowania zadłużenia bez występowania na drogę sądową. Posiadając prawomocne orzeczenie (nakaz zapłaty bądź wyrok) stwierdzające obowiązek zapłaty, wierzyciel może wystąpić do organu egzekucyjnego o przymusowe wyegzekwowanie długu poprzez przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego.
Natomiast jeżeli dłużnik zmarł już po wytoczeniu przeciw niemu powództwa o zapłatę i uzyskaniu orzeczenia, wierzyciel musi podjąć kroki wskazane powyżej, dążąc do uzyskania postanowienia spadkowego bądź aktu dziedziczenia na podstawie których następnie Sąd nada klauzulę wykonalności przeciw spadkobiercom. Zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego, jeżeli tytuł egzekucyjny był wydany przeciw spadkodawcy, a postępowanie egzekucyjne nie zostało wszczęte, przejście obowiązków na spadkobierców następuje stosownie do art. 788 k.p.c., tj. sąd nada klauzulę na rzecz spadkobiercy, gdy przejście zostanie wykazane odpowiednim dokumentem.
Agata Pytlarz
Pracownik ds. prawnych
Pretorius
