Spór między dłużnikiem i wierzycielem może trwać długo i w rezultacie być niekorzystny dla obu stron. Mediacja jest metodą rozwiązywania sporów z pomocą bezstronnego i neutralnego mediatora, który pomaga stronom we wzajemnej komunikacji, określeniu interesów, a przede wszystkim w dojściu do porozumienia.
Bez narzucania rozwiązania
Mediacja ma charakter dobrowolny i poufny, a jej celem jest w głównej mierze stworzenie stronom warunków, umożliwiających osiągnięcie dobrowolnego porozumienia bez narzucania rozwiązania. Polega więc na wypracowaniu rozwiązania zadowalającego obie strony, a nie na ustaleniu, która z nich ma rację. W przypadku egzekwowania długów głównym jej celem jest zawarcie ugody pomiędzy wierzycielem i dłużnikiem, a jej warunki powinny być satysfakcjonujące dla obu stron, lecz także realne do spełnienia przez dłużnika.
Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego „Mediację prowadzi się na podstawie umowy o mediację albo postanowienia sądu kierującego strony do mediacji. Umowa może być zawarta także przez wyrażenie przez stronę zgody na mediację, gdy druga strona złożyła wniosek”. Wniosek o przeprowadzenie może złożyć strona wybranemu mediatorowi, załączając dowód doręczenia jego odpisu drugiej stronie. W umowie o mediację strony powinny przede wszystkim określić przedmiot mediacji, wskazać mediatora bądź sposób jego wyboru.
Korzyści z mediacji
Mediacja jest dobrowolna, dlatego też, gdy jedna ze stron nie zgadza się na taki sposób rozwiązania sporu, może zgłosić sprzeciw, który uniemożliwi jej przeprowadzenie. W przypadku, gdy wierzyciel oraz dłużnik zgodzą się na jej przeprowadzenie, będzie miała ona dla nich pewne korzyści. Przede wszystkim pozwoli na szybsze i samodzielne, a co za tym idzie, również tańsze, rozwiązanie sporu.
Wyróżniamy następujące zasady mediacji:
- dobrowolności (zakaz wywierania presji czy nacisku na stronę),
- bezstronności poprzez niepopieranie danej strony,
- poufności poprzez nieujawnianie informacji pozyskanych w trakcie mediacji,
- neutralności mediatora, który nie może proponować konkretnych rozwiązań,
- szybkości i efektywności postępowania,
- równości stron, a także czuwania nad zgodnością z prawem osiągniętego porozumienia.
Mediator dążąc do polubownego zakończenia sporu, może wspierać strony w formułowaniu przez nie propozycji ugodowych lub na ich zgodny wniosek wskazać sposoby rozwiązania konfliktu. Może ona zakończyć się zawarciem ugody podpisanej przez strony, którą mediator załącza do protokołu. W przypadku mediacji prowadzonej z uwagi na skierowanie przez sąd, mediator składa sporządzony protokół w sądzie. Zaaprobowana przez sąd ugoda ma moc prawną i kończy postępowanie. Jeżeli ugoda nie została wykonana, wierzyciel może skierować jej wykonanie do egzekucji komorniczej. Natomiast, gdy strony nie osiągnęły porozumienia, mogą dochodzić swych praw w postępowaniu sądowym.
Należy pamiętać, że mediator ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu poniesionych wydatków, a koszty te ponoszą strony.
Etapy mediacji według Christophera W. Moore’a
- nawiązanie kontaktu ze stronami
- wybór strategii mediacji
- zbieranie i analiza informacji
- sporządzenie szczegółowego planu mediacji
- budowanie zaufania i współpracy
- rozpoczęcie sesji mediacyjnej
- zdefiniowanie spraw i ustalenie planu
- odkrywanie ukrytych interesów
- generowanie opcji rozwiązań
- ocena możliwości rozwiązań
- przetarg końcowy
- osiągnięcie formalnego porozumienia
Agata Antoniak
Specjalista ds. prawnych
Pretorius Sp. z o.o.