Spadek jest to ogół praw i obowiązków należących do zmarłego, a następnie przechodzących na spadkobierców w drodze dziedziczenia. są to nie tylko rzeczy przedstawiające wartość majątkową jak np. mieszkanie lecz także pasywa, czyli długi, które pozostawił spadkodawca.
Kto dziedziczy
W przypadku braku pozostawienia przez zmarłego testamentu dochodzi do dziedziczenia ustawowego. Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego wyróżniamy kolejno grupy spadkobierców ustawowych:
- dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek lecz w przypadku nie dożycia otwarcia spadku przez dziecko spadkodawcy, udział mu przypadający, przypada jego dzieciom w równych częściach,
- w sytuacji braku zstępnych powołani są jego małżonek oraz rodzice, a gdy jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku udział przypada rodzeństwu,
- dziadkowie, jeżeli nie dziedziczą zstępni, małżonek, rodzice, rodzeństwo czy dzieci rodzeństwa, a w przypadku nie dożycia dziadków – ich zstępni (ciotki, wujowie, stryjowie),
- pasierbowie, gdy nie ma krewnych uprawnionych do spadkobrania,
- gmina i skarb Państwa.
spadkobierca może zdecydować, w jaki sposób i czy w ogóle przyjąć spadek. Istnieją trzy możliwości: przyjęcie spadku wprost, z dobrodziejstwem inwentarza bądź odrzucenie spadku. Pierwszy sposób oznacza, że zostaje przyjęty bez ograniczeń a spadkobierca odpowiada za wszystkie długi spadkowe i musi je spłacić. Natomiast przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza ogranicza odpowiedzialność spadkobiercy za długi tylko do wysokości wartości spadku. Należy jednak pamiętać, że wiąże się ono koniecznością wykonania spisu i oszacowania przedmiotów wchodzących w skład spadku. Niezależnie od tego, jaki sposób dziedziczenia wybierze spadkodawca, ma on sześć miesięcy na złożenie odpowiedniego oświadczenia przed sądem bądź notariuszem.
Postępowanie spadkowe
Spadkobiercy mogą przeprowadzić postępowanie spadkowe przed sądem otrzymując postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. z wnioskiem mogą wystąpić również wierzyciele chcący dochodzić spłaty długów od spadkobierców, którzy takiego postępowania nie wszczęli i nie przeprowadzili. Po wydaniu postanowienia stwierdzającego nabycie, podział spadku może nastąpić na podstawie umowy bądź też w wyniku postępowania sądowego. W przypadku, gdy spadkobierców jest kilku, do czasu podzielenia spadku za długi spadkowe odpowiadają oni solidarnie. Wierzyciel może wystąpić z żądaniem spłaty od każdego z nich, a spłacenie przez jednego powoduje zwolnienie z odpowiedzialności pozostałych. spadkobierca pokrywający dług może żądać od pozostałych zwrotu w częściach odpowiadających wysokości ich udziałów spadkowych. Jednakże od chwili działu spadku odpowiedzialność przestaje być solidarna.
Należy pamiętać, że przyjęcie spadku, w skład którego wchodzą również długi, nie zawsze będzie niekorzystne dla spadkobiercy. Warto dokładnie sprawdzić, co wchodzi w jego skład, gdyż oprócz niespłaconych zobowiązań mogą znajdować się również rzeczy o dużej wartości materialnej i mimo odziedziczenia długu, wartość spadku pozostanie dodatnia.
Agata Antoniak
Pracownik ds. prawnych
Pretorius
